4.Sanayi Devrimi Dönemi olarak nitelendirilen 2000 yılından itibaren eğitimin niteliğinde de pek çok değişiklikler meydana gelmeye başlamıştır. Geleneksel eğitim sürecinin "ezberci" niteliği kaybolmaya başlanırken öğrencilerin kendi kendilerine yaparak ve yaşayarak öğrenmeleri daha çok ön plana çıkarılmaya başlanmıştır.
Değişen Eğitim Sisteminin Meslek Sürecine Etkisi
2000 yılından itibaren değişmeye başlayan ve "yapılandırmacılık" ilkesini tüm kademelerde benimseyen eğitim sisteminde mesleki açıdan da pek çok değişim yaşanmaya başlanmıştır. Özellikle üniversite sayılarının hızla artması ve bireylerin okullaşma-okula devam etme oranlarının hızla yükselmesi sonucu pek çok alanda ihtiyaç duyulandan çok daha fazla sayıda kişinin o meslek dalından mezun olmasına neden olmuştur.
Örneğin MEB verilerine göre 2022 yılı itibariyle kamuda ihtiyaç duyulan öğretmen sayısı 100.000 kişi dolaylarında iken şu anda yaklaşık 350.000 civarında öğretmenlik mezunu kişi, atanmayı beklemektedir. Bu sayının gelecek yıllarda her yıl biraz daha artması kuvvetle muhtemeldir.
Mesleki Eğitim Açığı Sorunu
Liseden mezun olan öğrencilerin çoğunun en az 2 yıllık bir fakülteye (bazı bölümlerde sınavsız olarak) yerleştiği düşünüldüğünde toplum için ihtiyaç duyulan berber, inşaat işçisi, marangoz, doğrama ustası, tornacı gibi pek çok meslek dalında ara eleman sıkıntısı uzun bir zamandır baş göstermektedir.
Özellikle üniversite taban puan uygulamasının kalkması sonucunda ÖSYM verilerine göre artık her 10 öğrenciden 9'u üniversiteye kayıt yaptırabilmektedir. Gelecek yıllarda üniversite sınavına gerek kalmadan dahi dört yıllık bir fakülteye yerleşme imkanı olacaktır.
Yine bu konuyla ilgili Nitelikli Ara Eleman Nasıl Yetiştirilir Ve Önemi Nedir? başlıklı yazımızı buradan inceleyebilirsiniz.
Mesleki Eğitim Açığı Nasıl Kapatılabilir?
Günümüzde üniversiteye yerleşme oranının % 90’larda olduğu düşünüldüğünde toplumda şimdi olmasa bile birkaç yıl sonra ara eleman sıkıntısı çok daha fazla olacaktır. Burada alınması gereken bazı tedbirler bulunmaktadır. Bunlar :
Meslek liselerine teşvik uygulamasının arttırılması ve öğrencilerin bu liseleri seçmeleri için burs, sertifika, hazır iş imkanı gibi faktörlerin tanıtılması,
"Çıraklık Eğitimi" olarak adlandırılan usta- çırak eğitiminin başta meslek liseleri olmak üzere mesleki eğitim veren tüm kurumlarda nitelikli olarak uygulanması
Gelecek yıllarda en çok ihtiyaç duyulacak meslek kollarının şimdiden belirlenip bu meslek kolları ile ilgili eğitim veren sınıf ya da üniversite bölümlerinin şimdiden açılması (Örneğin elektrikli otomobil sektörünün gelişmesi ile elektrik bölümleri mezunu kişilere duyulan ihtiyaç da artacaktır)
Pandemi Sürecinin Eğitim Sürecine Etkisi
2020 yılı mart ayında ülkemizde görülen ilk vaka ile birlikte yaklaşık bir buçuk yıl boyunca okullarda eğitim sekteye uğramıştır. Uzaktan eğitim süreci ile bu kayıplar biraz olsun azaltılmaya çalışılsa da özellikle mesleki beceri gerektiren pek çok bölümde 2020 Mart ile 2021 Haziran arası dönemde kazanılması gereken pek çok beceri tam olarak kazanılamamıştır. Örneğin mimarlık ve diş hekimliği gibi el becerisinin ve uygulamanın çok önemli olduğu bölümlerde yaşanan kayıplar gelecek yıllar için tehlike oluşturmaktadır.